1. Nhà hình vuông – Tứ bình bát ổn, âm dương cân bằng

Nhà hình vuông là chỉ những ngôi nhà có chiều rộng và chiều dài cơ bản bằng nhau. Từ xưa đến nay, nhà ở hình vuông dường như đã trở thành một “định thức”, không ai muốn thay đổi nó. Mọi người cho rằng, nhà ở vuông vắn, tứ bình bát ổn, âm dương cân bằng mang khí thế ngay thẳng, không thiên không lệch phù hợp với quan niệm “trời tròn đất vuông”, là loại hình dạng không thể thay thế.

Nhưng hiện nay một số nhà thiết kế không đồng tình với quan điểm này, cho rằng hình dạng nhà quá vuông vắn thể hiện sự khô cứng. Nhận thức này quá thiên về mỹ quan. Trên thực tế, dù nhìn từ góc độ phong thuỷ học hay góc độ thực dụng, thì hình dạng nhà loại này không có gì có thể bắt bẻ được.

2. Nhà hình chữ nhật – Đầy đủ khí ngũ hành

Nhà ở hình chữ nhật là chỉ kiểu nhà có kích thước dài rộng không bằng nhau, có người cho rằng tỉ lệ chiều dài và chiều rộng phải được tính toán thật tỉ mỉ, có vậy mới là hình dạng tiêu chuẩn. Nhà ở hình chữ nhật loại này hiện nay rất thường gặp, cũng giống với nhà ở hình vuông, nhà ở hình chữ nhật có ngụ ý mang lại nhiều may mắn tốt lành, không gian hình chữ nhật “hướng bát quái hoàn chỉnh, khí ngũ hành đầy đủ”, là kiểu nhà lý tưởng nên ưu tiên chọn đầu tiên.

Về phương diện thiết kế nội thất, nhà ở hình chữ nhật dễ phân chia thành các không gian nhỏ hợp lý làm cho nhà có bố cục tàng phong tụ khí, mỗi thành viên trong nhà đều có thể tìm cho mình một không gian thích hợp.

3. Nhà hình hẹp dài – Âm dương không cân bằng

Nếu là nhà ở hình chữ nhật cố nhiên là tốt, nhưng nhà ở hình hẹp dài là nhà có tỉ lệ giữa chiều dài và chiều rộng chênh lệch nhau quá lớn. Hình hẹp dài nói ở đây là muốn nói kích thước chiều dài lớn hơn rất nhiều lần chiều rộng. Loại nhà này hiện nay không phải là ít gặp trong những kiến trúc hiện đại, nhất là các khu biệt thự, rất nhiều nhà được thiết kế thành hình hẹp dài.

Nhà ở loại này dù dài theo chiều Nam Bắc, ngắn theo chiều Đông Tây hay dài theo chiều Đông Tây, ngắn theo chiều Nam Bắc đều biểu hiện không cân bằng âm dương. Nói một cách tương đối thì nhà dài theo chiều Nam Bắc, ngắn theo chiều Đông Tây tốt hơn đôi chút. Nếu như diện tích kiến trúc nhà ở vượt quá 200m, hình nhà loại này khá dễ thiết kế, có thể phân chia không gian trong nhà tương đối tốt. Nếu diện tích nhà ở dưới 150m2, thì rất khó bảo đảm các không gian bên trong nhà đều vuông vắn, thường là có sự méo mó. Cho nên, khi chọn nhà ở phải thận trọng xem xét đến hình dạng của nhà.

4. Nhà hình gấp khúc – Khó phân chia hợp lý không gian bên trong

Xét theo mặt phẳng, nhà gấp khúc trông giống một chiếc thước gập, có ngôi nhà có bộ phận lồi ra ở chỗ chuyển góc, hình dạng mặt phẳng của nó giống như một khẩu súng lục, có nhà chỗ giữa cạnh dài có bộ phận lồi ra trông giống như hình khẩu súng tiểu liên, những hình dạng này trông khá vui mắt nhưng đều không phải là hình thù lý tưởng, không thể lấy làm mục tiêu lựa chọn hàng đầu được.

Nhà hình gấp khúc, trong tám hướng ít nhất cũng có 2 hướng xuất hiện khuyết lõm. Nếu như cả chiều dài và chiều rộng đều khá hẹp thì điểm trung tâm nhà có thể nằm bên ngoài nhà. Điểm trung tâm là “linh hồn” của nhà, không có điểm trung tâm nhà đó giống như một đoàn thể không có hạt nhân, khó có cách nào bù đắp khiếm khuyết đó. Ngoài ra, nhà ở loại này rất khó quy hoạch hợp lý các không gian bên trong, thông gió và lấy ánh sáng cũng không thể tốt.

5. Nhà hình tam giác – Có một loại không khí không hài hoà

Có một số nhà ở xây cất trên mặt phẳng hình tam giác, nhà kiểu này trong cuộc sống thực tế rất ít gặp, rất ít người thích nó. Nhà hình tam giác nhìn vào khiến người ta có cảm giác không đủ vững chắc, không hài hoà. Phân tích từ góc độ ngũ hành, hình tam giác thuộc hoả, cho nên không gian hình tam giác quen gọi là “miệng lửa”. Người xưa cho rằng, nhà ở hình tam giác là loại nhà kém nhất, thậm chí còn được xem là loại nhà cấm kị sử dụng. Nguyên nhân là vì “hoả khí” quá mạnh, có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ người trong nhà, dẫn dụ gây ra các loại bệnh tật.

Có ngôi nhà về mặt phẳng chỉnh thể không phải là hình tam giác, nhưng về cục bộ lại có không gian hình tam giác, ví dụ như phòng bếp, phòng vệ sinh, ban công v.v… bản thân phòng bếp thuộc hoả, nếu nó lại là hình tam giác thì có nghĩa là “hoả bồi thêm hoả”, sẽ rất xấu, phòng vệ sinh, ban công hình tam giác cũng không nên dùng, phòng khách, phòng ngủ hình tam giác rất xấu.

6. Nhà hình cây dao – Gây áp lực tâm lý

Có ngôi nhà sau khi qua cửa rồi còn phải đi qua một lối hẹp dài nữa mới đến được không gian trong nhà, về mặt phẳng, hình dạng nhà này trông giống hình một cây dao. Nhà ở loại này ngoài vị trí “cán dao” ra, các bộ phận khác đều khá vuông vắn, bố cục trong nhà so với nhà có hình dạng gấp khúc còn tốt hơn. Tuy nhiên, do chỉnh thể giống như lưỡi dao và nếu như phòng ngủ hoặc phòng khách nằm vào vị trí “lưỡi dao” sẽ gây áp lực rất nặng nề đối với tâm lý người trong nhà.

7. Nhà ở hình lưỡi cưa – Góc tường, gây bất lợi cho người trong nhà

Một số nhà ở một bên hoặc hai bên có hình giống như lưỡi cưa, hình dạng mặt phẳng lồi lõm không phẳng, rất không có quy tắc. Phân tích chi tiết phát hiện nhà loại này dù là “nội hình” hay “ngoại hình” đều lộ ra một số góc tường, góc tường bên ngoài gây bất lợi cho nhà khác, góc tường bên trong gây bất lợi cho bản thân người trong nhà.

Ngoài ra, nhà hình lưỡi cưa thường có 3 hướng đều xuất hiện chỗ lõm khuyết, phong thuỷ học có quan điểm cho rằng, nếu khuyết ở hướng Tây Bắc sẽ bất lợi cho cha, khuyết hướng Tây Nam bất lợi cho mẹ, khuyết hướng Đông, Đông Bắc và Bắc bất lợi cho con cái, khuyết hướng Đông Nam, Nam và Tây bất lợi cho phụ nữ, quan điểm này tuy không hoàn toàn đúng nhưng nhà loại này chỉ xếp thứ tự lựa chọn thứ 3.